BETON İÇİN HANGİ ELYAFIN DOĞRU SEÇİM OLDUĞUNU NASIL BİLİYORSUNUZ?


Elyaf seçerken bilmemiz gereken şeyler

Mikro fiber (bu metinlerde kast edilen mikro fiber AR -alkali rezistans- cam olup 20 mm’nin altında olan elyaflardır) ve makro fiber (21 mm’den uzun sentetik, çelik veya AR cam) birbiriyle rekabet etmez. Bir beton sahasında kullanıldıkları zaman her birinin tamamen farklı bir işlevi vardır. Mikro elyaf, makro elyafın işlevini yapamaz ve makro elyaf ta mikro elyafın işlevini yapamaz. Projemizde elyaf cinsini seçerken hata yaparsak paramız tamamen boşa gider ve beton için HİÇBİR FAYDA SAĞLAMAZ.

Hiçbir fayda sağlamayacağı gibi, yanlış elyafı uygularsak, beton sahamız ihtiyaç duyduğu elyaftan yoksun olduğu için doğru bir şekilde inşa edilmeyecektir. Mikro fiber, beton sahanın üst üçte birlik kısmına yerleştirilen çelik hasırın yerini aldığı için TÜM beton zeminlerde gereklidir. Mikro fiber, eklendiği andan itibaren çalışmaya baslar ve kürleme işleminin sebep olduğu rötre mikro çatlakları önler. Mikro fiber betonun yoğunluğunu arttırır, gözenekliliğini azaltır, hava, su penetrasyonunu azaltır, karbonatlaşmayı ve kılcal emilimini azaltır, böylece eğilme mukavemetini arttırır. Özetle, plastik rötre mikro çatlaklarını yok etmesi nedeniyle (çelik hasırdan çok daha iyi) betonun eğilmede ve yarmada çekme dayanımını artırır (ilk kırılma mukavemetini artırır) ve yüzeyin sürtünmeden dolayı yıpranmasını azaltmak suretiyle betonun kullanım ömrünü uzatır. Makro fiber ise, aşırı yük nedeniyle beton tabakasının tabanında bir çatlak oluştuktan sonra çalışmaya baslar. Makro fiber, bu çatlak oluşana kadar betonun içerisinde “uyur”. Makro elyaf, büyük boyutu sayesinde aşırı yüklenme sonucu oluşan çatlakları dikerek yayılmasını ve yüzeye ulaşmasını engeller. Mikro fiber her beton zeminde gerekliyken, makro fiber sadece beton zeminlerin %5’inde gereklidir. Zira, beton sahalar tasarlanırken, sahanın kalınlığı, üzerine uygulanacak yüklerin betonu kırılma noktasına vardıramayacak şekilde hesaplanır. Bazen, etraftaki kotalar yapmayı tasarladığımız zeminin kalınlığını kısıtlar ve istediğimiz kalınlıkta zemin yapmamıza engel olur. İşte bu durumlarda makro elyaf kullanılarak, beton tabakasının alt kısmında meydana geleceğini önceden bildiğimiz çatlaklar bu elyaflar tarafından dikilir ve çatlakların yüzeye kadar varması önlenir.

Bir beton saha tasarımı yaparken öncelikle o sahada yükler ve diğer koşullar nedeniyle oluşacak gerilmeleri hesaplamamız gerekir. Bunu yapmak için Westergaard’ın stres formülünü kullanacağız. FİBRATEC, V12-AM mikro elyafımızın sağlayabileceği güçlendirme bilgilerini halihazırda içeren bir stres hesaplaması geliştirmiştir. Böylece herkes bu gerilimleri sadece 15 saniyede hesaplayabilir ve inşa edilecek beton sahanın sadece V12-AM (AR cam mikrofiberler) kullanılarak yapılıp yapılmayacağını belirleyebilir. Ortaya çıkan stres, mikro cam elyafın sağlayabileceği mukavemet sınırını aşarsa, sentetik makro fiber ve nihayetinde mikro çatlamayı önlemek için de biraz ek mikro fiber tercih etmeliyiz. Westergaard stres formülü, uygulanan yüklerin bir beton sahasının tabanında “yapısal çatlaklara” neden olup olmayacağını bize gösterir. Normalde, beton sahasına uygulanacak yükler, betonun eğilme mukavemetine kıyasla küçükse (25MPa mukavemetli betonun (C25) yaklaşık eğilme mukavemeti: 3,3 MPa – 3,5 MP’dir), beton tabakasının üst üçte birlik kısmına bir çelik hasır yerleştirilir. Bu çelik hasır (6mm çapında telden yapılmış), yaygın olarak inanıldığı gibi betonun eğilme mukavemetini arttırmaz. Betonun priz surecinde taze betonda bulunan suyun buharlaşması, betonun içerisinde mikro boşluklar oluşmasına sebep olur. Beton partikülleri bu boşlukları doldurmak için birbirlerine yaklaşmaya baslar, yani bir hareket oluşturur. Beton tabakasının üst kısmına yerleştirilen çelik hasırın görevi betonun bu hareketini durdurarak, betonun plastik mikro rötre çatlaklarının “mikro çatlaklar” olarak kalmasını ve bunların büyümemesini sağlamaktır. Japonya’da üretilen ve dünyadaki en yüksek zirkonyum içeriğine sahip olan 13 mm uzunluğunda kesilmiş olan FİBRATEC V12-AM mikro fiberimiz bu isi çok daha iyi yapıyor ve yukarıda açıklandığı gibi bir çelik hasırın sağlayamayacağı bir dizi fayda sağlıyor. (V12-AM’nin ayrıntılı bilgilerine bakın)

Bunun aksine, tasarladığımız beton zeminde meydana gelecek gerilmeler (stres) betonun eğilme mukavemetinden daha yüksek ise, aşırı yükten dolayı beton sahamızın tabanında çatlaklar oluşacağını önceden belirleyebiliriz. Geleneksel olarak, bu bizi bir çift çelik hasır yerleştirmeye yönlendirir. Tabandan 3 ile 5 cm arasında bir mesafeye yerleştirilen örneğin 8 mm’lik telden yapılmış çelik hasır, aşırı yük nedeniyle beton zeminin tabanında oluşan çatlakları tutmaktan sorumlu olacaktır. Beton tabakanın alt üçte birine yerleştirilen bu çelik hasır, bu çatlakların yüzeye doğru yayılmasını önleyecektir. (Üst kısma yerleştirilen çelik hasır da, daha yukarıda anlattığımız gibi rötre çatlakları içindir) Beton sahasının alt üçte birine yerleştirilen çelik hasırın yerine sentetik makro Fiber eklenmesini öneriyoruz. (çift çelik hasırda). Bu arada, online Westergaard stres uygulamamız, yalnızca V12-AM mikrofiber kullanarak bir beton saha inşa etmenin fizibilitesini göstermez. Bunun yani sıra, bize beton sahamızda kullanacağımız elyafın dozajına, betonun kalınlığına, yüklerin tipine (raf, forklift, araba, kamyon …), zeminin taşıma kapasitesine göre sahamızın kaç kilo noktasal yüke mukavemet göstereceğini ifade eder.

ONLİNE STRES UYGULAMAMIZI KULLANDIKTAN SONRA İKİ OLASI DURUMDAN BİRİYLE KARŞILAŞABİLİRSİNİZ:

DURUM A: Beton saha sadece V12-AM mikro fiber kullanılarak yapılabilir.

DURUM B: Beton saha, makro fiber ile yapısal donatı gerektirir.

DURUM A (Beton sahamız yalnızca 1 ile 3 kg/m3 arasında değişen dozajlarda V12-AM kullanımı ile kurulabilir: Tasarlamakta olduğumuz beton sahaya uygulanacak yük ile online uygulamamızın gösterdiği yükleri karşılaştırdığımızda, uygulamada gösterilen yükler daha büyük ise, V12-AM mikro fiber ile beton sahamızı inşa edebiliriz. Bunun haricinde hiç bir donatı gerekli değildir. Online uygulamamız, mikro cam elyafın betona eklediği mukavemeti gözönüne alarak sonuç vermektedir. Japonya’da üretilen V12-AM mikro fiberlerimizin tasarladığınız beton sahayı kurmanızda yeterli olacağını online uygulamamızda tespit ettikten sonra, ayrıca teknik departmanımızdan ücretsiz olarak detaylı bir rapor talep edebilirsiniz. Bu rapor, statik yüklerin günlük tekrarı, dinamik yüklerin günlük tekrarı ve hızı, beton kürleme işleminden kaynaklanan gerilmeleri, betonun kendi ağırlığından kaynaklanan gerilmeleri, rötre derzlerin mesafelerinden kaynaklanan gerilmeleri gibi faktörleri kapsar. Bunun haricinde diğer potansiyel faktörler. Güvenlik faktörleri de hesaplarımıza dahil edilir ve söz konusu tasarım için önerilen fiber dozajını doğrulayan bir rapor sunulur. Bu raporu şu adrese ingilizce e-posta göndererek talep edebilirsiniz: tecnico@fibratec.eu

DURUM B (Döşemeniz sadece AR mikro cam elyafı ile çalışamaz): Online uygulamamızı kullanarak mikro fiberlerimizin belirli kalınlıkta sunabileceği mukavemet ile beton sahanızın yük gereksinimlerini karşılaştırdıktan sonra, daha büyük bir donatıya ihtiyacınız olduğunu görebilme ihtimali olabilir. Bu durumda bir seçenek beton sahanın kalınlığını artırmak olabilir. Eğer betonun kalınlığını arttırma imkanınız yoksa, şimdiden BETON SAHANIZIN ALTTAN ÇATLAMA YAPACAĞINI biliyorsunuzdur. Bu durumda makro fiber kullanmak zorunda olacaksınız, lakin beton tabakasının alt kısmında aşırı yükten dolayı çatlak oluşacaktır. Makro Fiber yanı sıra, mikro Fiber kullanmanız, daha yukarıda anlattığımız gibi çok faydalı olacaktır. (polipropilen fiber yerine ısrarla AR cam elyaf kullanmanızı tavsiye ederiz). Makro fiber ile beraber kullanılacaksa, 1kg/m3 mikro cam elyaf dozajı yeterlidir. Makro Fiber kullanarak yapısal donatı dozajını belirlemek için hesaplama yöntemi TR34’tür. Turkiye’de bu tip elyaf üreten firmalar mevcut olduğundan, onlarla irtibata geçmenizi tavsiye ederiz.

HATIRLATMA:

MAKRO ELYAFLAR (cam, çelik veya sentetik olsun) ÇATLAK OLUŞTUKTAN SONRA ÇALIŞMAYA BASLAR. BUNLARIN GÖREVİ “BETON TABAKASININ ALTINDA OLUŞAN ÇATLAKLARI DURDURMAKTIR”. (V12-AM mikrofiberler, mikro çatlakları önlemek için beton sahanın tüm ömrü boyunca hizmet verir).